Artikel Vrije Opvoedkunst: Uit de school geklapt

In Zeist ligt, aan de rand van het bos, de Tobiasschool. Een ruim en statig gebouw met een moestuin ervoor en een enorme speelplaats erachter. Deze Vrijeschool biedt speciaal basisonderwijs, voor kinderen met een extra zorgvraag op het gebied van leren. Dit kunnen leerlingen zijn met dyslexie, concentratieproblemen of andere redenen waarom ze niet goed gedijen in de overvolle klassen van tegenwoordig.

Op deze school is er rust, klassen hebben maximaal zestien leerlingen. En de aandacht die ze nodig hebben om een fijne, leerzame schooltijd te beleven, er is een heel team van begeleiders in verschillende disciplines aan de school verbonden. Ik word nieuwsgierig naar hoe deze school in de praktijk wordt ervaren en maak een afspraak met een ouder van twee leerlingen: Lisette Hijkoop-Bergsma. Haar gezin bestaat uit Machiel Hijkoop (6o), Lisette zelf (49), Martzen (ie), Olan (12), Halina (11) en Symen (6). Ze zijn er allemaal bij.

Wat vinden jullie van de Tobiasschool?

Martzen: “Het is een mooi en ruim gebouw met weinig kinderen en fijne leerkrachten, ik heb er ook op gezeten. Nu zit ik in de derde klas van een gewone middelbare school, want ik heb geen ondersteuningsvraag meer.”

Hoe kwamen jullie erbij?

Lisette: “We zijn zelf niet antroposofisch van huis uit, maar onze gastouders, bij wie onze oudste drie kinderen tot hun vierde jaar kwamen, wel. Zij hebben ons veel geleerd over de antroposofie en vertelden er graag en enthousiast over. Vandaar dat Martzen, toen hij eenmaal kleuter was, naar het Zonnewiel ging, een ’gewone’ Vrijeschool. Tijdens zijn kleuterperiode ging dat prima, maar vanaf de eerste klas werd het een beetje te druk voor hem. Ze hebben geprobeerd om hem te ondersteunen door hem in kleine groepjes te laten werken en individueel te begeleiden, maar dat was niet voldoende. We kregen aan het einde van de derde klas het advies om naar een andere school te gaan. Bij Olan en Halina verliep het min of meer hetzelfde.”
Chiel: "Martzen kon ons in die tijd beter vertellen wat andere kinderen hadden gedaan op school dan wat er voor lesstof was aangeboden."
Martzen: "Als het zo druk is, komt er chaos in je hoofd."
Halina: "In een grote klas kan ik niks meer horen."

Hoe was dat voor jullie, dat advies om naar een andere school te gaan?

Lisette: "In het begin best schrikken. We begrepen niet dat Martzen niet op een gewone school kon zitten, want voor ons is hij gewoon Martzen, niks mis met hem. Ik heb er een dubbel gevoel bij gehad: waarom moeten drie van mijn kinderen naar het speciaal onderwijs? Op advies van het Zonnewiel gingen we naar een meeloopdag op de Tobiasschool. Wij als ouders mochten even mee naar binnen, daarna gingen de leerlingen kennis met elkaar maken en moesten wij weg. Dat was best even moeilijk voor Martzen. Gelukkig zagen we hem aan het einde van die ochtend met een grote grijns uit school komen."
Chiel: "Hij had meteen al vrienden gemaakt en een fantastische dag gehad”.
Lisette: “Dat gaf de doorslag, we hebben hem aangemeld en daar nooit spijt van gehad. Hij kwam na de zomer in een warm bad terecht. Een paar jaar later kwam Olan ook in klas drie op de Tobiasschool. Hij gaat na de zomer naar dezelfde middelbare school als zijn broer. Halina zit nu voor het tweede jaar op deze school en gaat volgend jaar naar klas 6."

Vertel nog eens wat meer over die school? Ik wil weten waarom jullie het er zo fijn hebben...

Olan: "Het is aan de rand van het bos, daar gaan we vaak naartoe. Eén keer per week werken we in de moestuin, de meester van Halina geeft tuinbouwles."
Halina: "We hebben kruidenboter gemaakt van onze eigen kruiden."
Olan: "En chips, van onze eigen aardappels. We hebben ook gym op een afwisselende manier, want er komen steeds andere externe docenten. Nu hebben we allemaal judo, we hebben eerst free­ runnen gehad, zo krijgen we steeds iets anders. Dat is wel leuk, maar ik mis ook de gewone gym, ik vind trefballen leuk."
Halina: "We hebben een groot kooklokaal, we doen aan koorzingen en we heb­ ben een prachtig podium, want we doen veel aan toneel."
Lisette: "Er is ook een net nieuw schoolplein, de hele school is gerenoveerd. Het schoolplein is als een prachtige tuin met mooie speeltoestellen en een waterpomp."
Olan: "Als we toetsen hebben gaan we op de computer."
Chiel: "Er zitten kinderen met dyslexie, of discalculie, concentratie- of andere leer­ of gedragsproblemen. Er is voor iedere leerling individuele aandacht en begeleiding als ze daar behoefte aan hebben."
Lisette: "De kinderen komen ontspannen uit school, niet overprikkeld. Ze hoeven niet meer op hun tenen te lopen."
Symen: "Iedere dag begint met een spreuk die we samen opzeggen. Die spreuken zijn heel lang, ik kan ze niet uit mijn hoofd."

Hebben jullie ook periodeonderwijs?

Olan en Halina: “Jaaa!"
Halina: "Ik heb net periodeonderwijs over de Rijn gehad. We hebben de hele rivier van Zwitserland tot Nederland van blaadjes aan elkaar vastgeplakt. Ik weet nu alles over de Rijn."
Olan: "Wij hebben net een natuurkundeperiode gehad, met proefjes. Ik wreef met een bolletje wol over een ballon, die werd daardoor een magneet voor zout. Binnenkort begint onze laatste periode, want ik ga na de zomervakantie naar de middelbare, net als Martzen. In de laatste periode maken we een groot toneelstuk over de middeleeuwen. We maken alles zelf, het stuk, de decors en kostuums, de repetities, ik heb daar zin in."

En jaarfeesten?

Olan: "Die hebben we, al doen we meestal hetzelfde. Met het Michaëlsfeest gooien we klittebandballetjes naar een zelfgemaakte klittebanddraak met een blinddoek voor en andere moedspelletjes. Het moet altijd rustig blijven, anders raken sommige kinderen overprikkeld."

Zijn er ook dingen die jullie minder leuk vinden aan de school?

Chiel: "Eigenlijk alleen dat de jaarfeesten wat kleiner gevierd worden. Ik vind het wel belangrijk dat er aandacht voor de seizoenen is, wat mij betreft komt er meer aandacht voor. Dat doen we dan thuis, met vrienden."
Lisette: "En dat je minder contact hebt met andere ouders. Het is een regio­school en veel kinderen worden gebracht met regiovervoer. Maar over het algemeen zijn we heel blij met de school.
Onze kinderen hebben nu de ruimte om te groeien, dat is fijn om te zien."

Anne van Ginkel

Tobiasschool Zeist viert 42-jarig bestaan in duurzaam gerenoveerd gebouw

Nieuwsbode: 20 september 2024

De Tobiasschool vierde vrijdag het 42-jarig bestaan. En tegelijkertijd de officiële heropening van het schoolgebouw na de verbouwing. En bovendien de installatie van een watertappunt. 

De meeste instituten zouden niet stilstaan bij een 42-jarig bestaan, maar de Tobiasschool is een school op antroposofische grondslag en de antroposofen geloven in een levenscyclus van steeds zeven jaar. En die hebben allemaal een doel. De eerste zeven jaren in een mensenleven staan bijvoorbeeld in het teken van ,,het goede’’. Daarna volgen onder meer: waarheid, verfijning en inzicht. De zevende cyclus, die na 42 jaar begint, staat in het teken van uniciteit: uniek zijn. En de Tobiasschool is een unieke school. 

Het was mooi weer vrijdag. Een prima gelegenheid voor een feest buiten. Het was gezellig druk op een het feest, er waren ijsjes verkrijgbaar en de bekende Zeistenaar Franklin stond er met zijn frietkraam. 

Voor de viering waren ook oud-leerlingen uitgenodigd. Eén van die oud-leerlingen is Gijs IJzermans. Die heeft inmiddels zijn officiële vakdiploma als smid op zak en voert ook opdrachten voor klanten uit. En hij maakte speciaal voor deze gelegenheid een nieuw naambord van plaatstaal, met letters van messing. En voor bovenop het werk maakte hij een roodborstje. Dit kunstwerk komt voor de school de staan. 

Wethouder Angèle Welting zei dat de gemeente Zeist trots is op de Tobiasschool: een school voor kinderen die een unieke vraag hebben. En daarom heeft de school een grote toegevoegde waarde voor Zeist, stelde zij.

Bij de renovatie is het monumentale pand ook van ‘t gas af gehaald en duurzaam gemaakt. En het schoolplein is ingericht op een wijze die past bij de antroposofische visie. Ter gelegenheid van het feest kregen alle scholieren een bidon die ze konden vullen met water uit het nieuwe watertappunt. Die is mede aangelegd met steun van Sportief Zeist. 

Eerste feestelijke oogst in Voedselbosjes Tobiasschool

Utrecht, 12 juni 2024 – Afgelopen week beleefden leerlingen van de Tobiasschool een smakelijke primeur in hun eigen Voedselbosje. Eerder al gingen leerlingen van de Stuifheuvel hen voor. Ze oogstten de eerste vruchten, planten en kruiden, waar ze heerlijke recepten van maakten tijdens een groei- en proefles van IVN Natuureducatie. Een leerzame en leuke ervaring voor kinderen over de voedzame en gezonde mogelijkheden die planten bieden.

Het oogsten en proeven van eigen teelt stond centraal in de groei- en proefles. Begeleid door een enthousiaste medewerker van IVN Natuureducatie, verkenden de kinderen hun bloeiende Voedselbosje, dat ze eerder dit schooljaar zelf al met liefde en zorg hadden aangeplant.

Blind proeven
Een van de hoogtepunten van de les was de blindproeverij, waarbij de kinderen verschillende vruchten, bladeren, stengels en bloemen mochten proeven. Het herkennen en benoemen van de smaken bleek een uitdaging, maar zorgde vooral voor veel plezier en verbazing. "Door kinderen op deze speelse manier kennis te laten maken met nieuwe smaken, stimuleren we hun smaakontwikkeling en creëren we een positieve houding ten opzichte van gezond en verrassend voedsel," aldus Marc Veekamp, landelijk projectleider bij IVN Natuureducatie.

20^e voedselbosje in de provincie Utrecht
Dit feestelijke oogstmoment markeert het 20e Voedselbosje in de provincie Utrecht, die de afgelopen twee jaar op schoolpleinen en bij BSO's zijn ontplooid. Deze Voedselbosjes brengen voortaan elk schooljaar een nieuwe lichting kinderen dichter bij de oorsprong van voedsel en transformeren de vaak betegelde schoolpleinen tot groenere en fijnere plekken om te spelen en te leren.

Het project Voedselbosjes Utrecht oost is mede mogelijk gemaakt door subsidie van de provincie Utrecht en het Leader programma van de EU.

Een vooruitblik naar het nieuwe schooljaar 1

We zijn weer begonnen met de voorbereidingen voor het nieuwe schooljaar.
Vorig jaar heb ik geïnformeerd over de ingewikkeldheden van de organisatie van een klas 1/2/3. Toen kregen de kinderen van klas 3 drie ochtenden aparte instructie op het gebied van taal en rekenen. Dit werkte goed voor klas 3, maar het uit elkaar halen had grote invloed op de groep in zijn geheel. Voor meer informatie kan je de Nieuwsbrief van 17 mei 2023 opvragen.
Dit schooljaar hebben we gewerkt met een dubbele bezetting van twee leerkrachten op de maandag en de woensdag en met 4 ochtenden assistent-ondersteuning.
En ook dit jaar hebben we goede en minder goede ervaringen.
De kinderen zijn allemaal erg vooruitgegaan op het gebied van taal en rekenen. Het is een bewuste keuze geweest om daar veel aandacht aan te besteden. Maar daardoor is het typische vrijeschoolonderwijs wel wat in de verdrukking gekomen. Vooral dus veel aandacht naar hoofd en minder naar hart en handen.
Dit jaar is klas 1/2/3 echt één groep, maar je blijft zien dat de persoonsontwikkeling van de kinderen binnen de groep erg uiteenloopt. En daarmee ook de behoefte aan aandacht, ondersteuning en aanbod.
Daarnaast lukt het niet goed om het onderwijs vorm te geven zonder behoorlijke extra financiële en leerkrachtinvestering.
Elk jaar hebben we maar 2 of 3 aanmeldingen voor klas 1.
Alle bevindingen van de afgelopen 2 jaar samengenomen, hebben ons doen besluiten om vanaf volgend jaar geen klas 1 kinderen meer op te vangen. Instroom op de Tobiasschool kan dus pas vanaf klas 2. Kleuters én klas 1 (groep 3) kinderen uit regio Zeist met een TLV SBO kunnen een plek krijgen op de Stuifheuvel. Mochten ouders dan op een later moment willen instromen op de Tobiasschool vanwege de vrijeschoolachtergrond, dan blijft dat mogelijk.
De MR heeft positief geadviseerd.